De RI&E is wettelijk verplicht gemaakt (zie Arbowet art. 5) om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland onder goede arbeidsomstandigheden zijn of haar werk kan doen. Met behulp van de RI&E wordt de kans op werkgerelateerde ongevallen zo klein mogelijk gemaakt. 

Het uiteindelijke doel van de RI&E is het bevorderen van gezondheid en veiligheid binnen uw bedrijf. Gezonde medewerkers die zich veilig voelen, zijn productiever en gelukkiger dan mensen die onder gevaarlijke omstandigheden hun werk moeten doen. 

Onderstaand stroomschema maakt inzichtelijk hoe de RI&E plicht precies in elkaar zit. 

Krijgt u een controle van de Nederlandse Arbeidsinspectie en kunt u geen RI&E overleggen? Dan krijgt u direct een boete die kan oplopen tot € 4500. Als er een ongeval is gebeurd in uw bedrijf, kan de inspectie uw RI&E opvragen. Als u deze niet kunt overleggen, kan dit gevolgen hebben voor uw aansprakelijkheid. 

Het grootste gevolg van het niet hebben van RI&E is echter dat u geen helder zicht heeft op alle risico’s binnen uw bedrijf, waardoor er een veel grotere kans is op ongevallen. Als u uw risico’s niet in kaart brengt, kunt u ze ook niet afdekken en ongevallen voorkomen.

In artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet staat het volgende te lezen over de eisen waar een risico-inventarisatie en evaluatie in ieder geval aan moet voldoen: 

• een overzicht geven van de risico’s die het werk met zich meebrengt;
• het bevat een beschrijving van gevaren en de risico-beperkende maatregelen;
• een overzicht van risico’s voor bijzondere categorieën werknemers (in ieder geval voor jeugdige werknemers en zwangere of borstvoedinggevende werkneemsters);
• het bevat een beschrijving hoe werknemers toegang hebben tot preventiemedewerkers, bedrijfsartsen, hogere veiligheidskundigen, arbeidshygiënisten, arbeids- en organisatiedeskundigen en arbodienst;
• het bevat een plan van aanpak met maatregelen om de risico’s te voorkómen of te beperken;
• bij iedere maatregel uit het plan van aanpak moet worden aangegeven wanneer het wordt uitgevoerd.

De RI&E moet actueel gehouden worden. Als er iets wijzigt op de onderstaande gebieden, is het verstandig om te controleren of bestaande risico’s gewijzigd zijn of er nieuwe risico’s zijn ontstaan. 

Bij de volgende gebeurtenissen kan het nodig zijn om uw RI&E te updaten: 

• Reorganisatie of fusie;
• Nieuwe functies of arbeidsprocessen;
• Verhuizing;
• Verbouwing;
• Nieuwe machines of systemen;
• Wijziging in de Arbowetgeving. 

In het plan van aanpak staan concrete stappen om risico’s terug te brengen. Evalueren hoe het met de implementatie gaat van het plan van aanpak kan ook leiden tot een opfrisbeurt van de RI&E. Wij adviseren om de RI&E en het plan van aanpak minimaal een keer per jaar na te lopen. 

Omdat ieder bedrijf in Nederland een RI&E moet hebben, zijn er verschillende RI&E-instrumenten ontwikkeld die aan de eisen van de inspectie SZW voldoen. Op het overheidsportaal Steunpunt RI&E staan algemene RI&E instrumenten en instrumenten voor specifieke branches.   

Wij maken gebruik van verschillende bestaande RI&E instrumenten en vullen deze aan met alle kennis en kunde die we de afgelopen 35 jaar hebben opgedaan. Wij werken met een specifiek voor uw branche goedgekeurde methode of de algemene Inventarisatie Methodiek Arbeidsomstandigheden (IMA).

Het is niet verplicht om de RI&E door een externe partij uit te laten voeren. Wel is het in veel gevallen verplicht om de RI&E te laten toetsen door een gecertificeerde kerndeskundige. 

Als u besluit de RI&E zelf uit te voeren, is het belangrijk dat u objectief naar de bedrijfssituatie kijkt en verschillende medewerkers betrekt bij het proces. Zij zijn immers bekend met de dagelijkse praktijk en kunnen aangeven met welke risico’s zij dan te maken hebben. 

Het opstellen van een RI&E en bijbehorende plan van aanpak is een intensieve en tijdrovende klus. Door een derde partij in te schakelen, weet u zeker dat de documentatie aan alle wettelijke vereisten voldoet en dat u een onafhankelijk oordeel heeft over de risico’s op de werkvloer. Wij nemen het werk graag voor u uit handen.

De risico inventarisatie en evaluatie heeft helder gemaakt welke risico’s er zijn. In het plan van aanpak (PvA) moet beschreven worden hoe er met deze risico’s omgegaan moet worden. Per risico moet aangegeven worden hoe het voorkomen of verminderd kan worden. 

Het is belangrijk om zo concreet mogelijk te zijn in het PvA. Welke maatregelen zijn nodig om risico’s beheersbaar te krijgen? Wanneer en hoe wordt dit uitgevoerd? Wie is daarvoor verantwoordelijk? Wat zijn de kosten? Heeft u zelf alle kennis en kunde in huis om de benoemde risico’s te voorkomen of verminderen? Zo nee, welke partij kan u helpen? Voor welke datum moeten verbeterpunten opgepakt zijn?

Door het PvA uit te voeren, maken bedrijven het werk gezonder en veiliger. Daarom is het belangrijk om geregeld het PvA na te lopen. Zijn alle acties uitgevoerd? Zijn er nieuwe knelpunten?

Voor het toetsen van de RIE gelden de volgende varianten:

1. Toets met werkplekbezoek
2. Papieren toets
3. Geen toets

1. Toets met werkplekbezoek
Deze toets geldt voor bedrijven met meer dan 25 medewerkers, mits de RI&E niet al door een gecertificeerde kerndeskundige is uitgevoerd. Het bedrijf is aangesloten bij een gecertificeerde arbodienst. Een bezoek aan het bedrijf is inbegrepen.

2. Papieren toets
Onder bepaalde voorwaarden kan er een papieren toetsing plaatsvinden. De papieren toets houdt in dat de gecertificeerde kerndeskundige (BIG-geregistreerd) niet langs hoeft te komen om de RI&E te toetsen. De toetsing vindt op papier plaats. Het bedrijf komt hiervoor in aanmerking wanneer er maximaal 25 medewerkers werkzaam zijn in het bedrijf én als er gebruik is gemaakt van een erkend branche-RI&E-instrument. Voor bedrijven met minder dan 25 medewerkers die onderdeel zijn van een holding, geldt de lichte toets wanneer het bedrijf/de vestiging autonome investeringsbeslissingen mag nemen. Deze wijze van toetsen moet afgestemd zijn met OR/PVT of vastgelegd zijn in de CAO.

3. Geen toets
Er hoeft geen toetsing van de RI&E plaats te vinden wanneer:

•        De RI&E is uitgevoerd door een gecertificeerde kerndeskundige. De vereiste deskundigheid is bij het uitvoeren van de RI&E al ingebracht, waarmee de vakinhoudelijke kwaliteit is geborgd.
•        Alle medewerkers in het bedrijf samen 40 uur of minder werken.
•        Het bedrijf maximaal 25 medewerkers heeft. Het gaat hierbij om het aantal medewerkers, niet om het aantal fte’s.
• Er gebruik is gemaakt van een erkend branche-RI&E-instrument.

NB: Een erkend branche-RI&E-instrument houdt in dat dit een bij het Steunpunt RI&E aangemeld, branche specifiek instrument moet zijn én dat het gezamenlijk door de werkgevers- en werknemersvertegenwoordigingen van de branche moet zijn ingediend. Alle erkende RI&E-instrumenten staan op www.rie.nl en zijn te herkennen aan het icoon met het groene vinkje