We hebben het allemaal geleerd. Ooit. Voordat je een mening kunt vormen, moet je feiten kennen. De Factchecker van The Post Reporters onderzoekt die feiten. Onlangs onderzocht hij de slagingsgarantie van de VCA-Examentrainer.
Het is u misschien ontgaan, maar jaarlijks doen niet minder dan 154.843 mensen examen in een veiligheidsopleiding. Daartoe behoort ook het VCA, dat staat voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) Checklist Aannemers. Niet iedereen zal het hardop zeggen, maar het behalen van dit VCA-certificaat is voor velen echt een moetje. Toch wint dit veiligheidscertificaat aan betekenis op bouwterreinen, in fabrieken en werkplaatsen. Om de stof voor deelnemers zo eenvoudig mogelijk te maken heeft het Instituut voor Veiligheid en Milieu (IVM) de VCA-Examentrainer ontworpen; een e-learningprogramma waarmee volgens IVM iedereen slaagt. Dat klinkt haast te mooi om waar te zijn. Is het dat ook? The factchecker onderzoekt het.
Vooropgesteld: het VCA-certicaat dient een nobel doel. Volgens de Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV), dat het VCA-systeem beheert, is het bedoeld ‘om het werk op bouwplaatsen en andere risicovolle plekken veiliger te maken en zo het aantal ongevallen te verminderen’. Wie kan daar nou tegen zijn?
Voor de vele duizenden werknemers en uitzendkrachten die het VCA-certificaat moeten halen, zijn honderden commerciële aanbieders in de markt, zo leert Google ons. En die leveren - uiteraard – niet allemaal dezelfde kwaliteit. “Er zijn een heleboel aanbieders aan wie je een heleboel geld moet betalen, maar die toch niet capabel blijken te zijn”, vertelt een woordvoerster van de SSVV. Er is deze stichting veel aan gelegen om het kaf van het koren te scheiden. Dat moet onder andere gebeuren door de cursussen en de examens meer geautomatiseerd te laten verlopen. Dan is er meer toezicht op de kwaliteit en de uitkomsten.
Daar sluit de VCA-Examentrainer van het Instituut voor Veiligheid en Milieu dus perfect bij aan. Dorine van Gulik van IVM vertelt dat dit e-learning programma anders is dan alle veiligheidstrainingen die het bedrijf aanbiedt. Die zijn namelijk zo praktijkgericht mogelijk: wie in een magazijn gaat werken, gaat met een heftruck oefenen. Dat werkt. Maar de VCA-training is volgens Van Gulik een vreemde eend in de bijt. Want: “Het is taaie stof, die ver af staat van het dagelijks werk voor mensen in de bouw. Het zijn veel feitjes en weetjes over wetgeving waar mensen in de bouw in de praktijk niet veel aan hebben. Maar je moet ze wel kennen.”
Vrijheid
Daarom staat één doel bij de VCA-Examentrainer voorop: Taaie stof eenvoudig aanbieden om zo het examen te halen. “Daarom hebben we een onderscheidend e-learning programma ontworpen”, vertelt Van Gulik. “Wij willen de gebruikers meer vrijheid geven bij de manier waarop ze de stof tot zich kunnen nemen. Als je iets al weet, kun je het overslaan. Dat is anders dan de bestaande programma’s, die hebben vaak de vorm van een gedigitaliseerd boek, waarbij je ieder stapje verplicht moet doorlopen. En ons concept moest zo goed mogelijk beschikbaar zijn, het draait ook op mobiele telefoons, tablets en laptops. Want de VCA-theorie en oefenstof leent zich er niet voor om urenlang achter de computer te gaan zitten. Het is prettig om op een gestolen momentje even wat oefenvraagjes te maken op je smartphone.”
Omdat men bij IVM stellig gelooft in haar nieuwe product, biedt men dus slagingsgarantie aan. Hoe bijzonder is dat aanbod, en, nog belangrijker, is het waar te maken? Het product is pas sinds 1 januari van dit jaar op de markt, dus proof of the pudding is er nog niet. Ook bij IVM zelf is men ‘zeer benieuwd’.
Best vervelend
Eerst maar eens kijken hoeveel mensen op dit moment slagen voor het VCA-examen. Navraag bij de VCA-examenbank, het instituut dat alle cijfers op dit terrein bijhoudt, leert dat 80 procent van de examinanten slaagt. Daarbij gaat het om de drie verschillende vormen van het certificaat, voor operationele medewerkers, leidinggevenden en intercedenten. Eén op de vijf kandidaten moet dus opnieuw aan de bak en dat is best veel, en gezien de taaie stof best vervelend.
Maar hoe reëel is het dan te stellen dat het met een nieuwe e-learning module per definitie wél lukt? Nu wordt er al jaren hoog opgegeven over digitaal leren. Het scheelt de baas kosten en het is flexibel: je kunt op verschillende plaatsen en tijdstippen aan de slag gaan. Geen wonder dat het concept alsmaar aan populariteit wint. Maar is het ook efficiënt? Sommigen twijfelen daar openlijk aan, zoals Wijnand Lens, managementexpert van platform Computable. “Ik heb het nodige aan deskresearch gedaan naar cijfers die het succes van e-learning onderbouwen. Bij de grote aanbieders in Nederland vind je heel veel positieve informatie. Er zijn echter geen cijfers te vinden over de effectiviteit van de training, slagingspercentage, afvalpercentage et cetera. Ik denk dat bij de grote aanbieders absoluut gegevens bekend zijn. Echter, het feit dat deze cijfers niet gepubliceerd worden is waarschijnlijk al een eerste indicatie over de efficiency en effectiviteit.”
Strikt geheim
Een veelgebruikt e-learningprogramma biedt de ANWB. ‘Wil je je slagingskans zelf in de hand hebben, oefen dan online je theorie-examen’, zo staat het wervend op de website. Als je goed oefent, weet je dus wat je kunt verwachten en slaag je ook eerder ‘voor het echie’, is de redenering. Maar ook bij de ANWB wil men niets over het slagingspercentage van dit digitale oefenmodel zeggen. Strikt geheim. Wat de wielrijdersbond wel kwijt wil is dat in de praktijk blijkt dat oefenen met actuele vragen volgens de standaard die het CBR hanteert, ‘de meeste kans op succes biedt’. Helemaal als het wordt gecombineerd met klassikale training.
Ook bij de VCA-Examentrainer van IVM vormen de proefexamens een belangrijk onderdeel. Zoals de ANWB kijkt naar vragen van het CBR, zo zijn de proefexamens van IVM gebaseerd op de examens van brancheorganisatie SSVV.
Het Instituut voor Veiligheid en Milieu doet boter bij de vis als het om de slagingsgarantie gaat: als een herexamen nodig is, dan betaalt IVM. Maar wel onder bepaalde voorwaarden: deelnemers moeten een bepaalde hoeveelheid oefenvragen goed beantwoord hebben en in ieder geval één van de twee proefexamens hebben behaald. Dat is best logisch: anders kan iemand er met de pet naar gooien en het vervolgens op andermans kosten nog een keer proberen.
Spannend
Ondanks het inbouwen van deze buffer vindt men het bij IVM best spannend wat deze ‘niet goed, geld terug’-garantie in de praktijk gaat betekenen. Wij ook. Want er is goed nagedacht over het product en het zal met zijn mobiele toepassingen ongetwijfeld prettig in het gebruik zijn. Ook geloven wij dat oefenen met officiële vragen de kans op succes vergroot. Maar een garanties levert dit vertrouwen natuurlijk niet op. Daarvoor moet de VCA-Examentrainer zich toch echt eerst in de praktijk bewijzen.
Conclusie
De 100 %-slagingsclaim van IVM zou best eens waargemaakt kunnen worden. Hard bewijs ontbreekt, maar voorlopig durven wij deze conclusie wel aan: waarschijnlijk waar. Al was het maar vanwege de niet-goed-geld-terug-garantie.
The Post Reporter
